تبیین طرح کلی دانش مدیریت اسلامی

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و مدیریت دولتی و سیاست‌گذاری عمومی و مدرس دانشگاه امام صادق

2 کارشناسی ارشد رشته معارف اسلامی و مدیریت بازرگانی دانشگاه امام صادق

چکیده

مدیریت اسلامی واجد معانی، مفاهیم و تعاریف گوناگونی است که هر محققی از ظن خود بخشی از آن را روشن ساخته است. آنچه به‌طور غالب در تحقیقات مرسوم مغفول مانده، بررسی این دانش از حیث موضوع، هدف و روش است. در این مقاله پس از بررسی معنای مدیریت، اسلام، علم و دانش، لزوم ارتباط اسلام و مدیریت از دو منظر انتظار از دین و دانش مدیریت بررسی شد و سپس براساس تعریف برگزیده مدیریت اسلامی، ماهیت میان‌رشته‌ای آن تبیین گردید. نتیجه بررسی‌ها گویای آن است که این دانش از سویی متکی بر دانش عقلایی و از سوی دیگر برآمده از علم تجربی است، موضوع آن سازمان است و هدف آن بهره‌وری سازمان در طول هدف خلقت و روش آن در دیالیکتیک میان دانش و علم تجربی هویت می‌یابد، مدیریت ژاپنی نمونه‌ای موفق از تبدیل گزاره‌های یک مکتب فکری و فرهنگی به گزاره‌های علمی و تجربه‌پذیر است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که سبک‌ها و روش‌های مبتنی بر مکتب، سازنده اصول نظری کاربردی دانش مدیریت اسلامی است و برای دستیابی به آن باید از مکتب مدیریت اسلامی (جنبه ذهنی) به علم مدیریت اسلامی (جنبه عینی) در رفت و برگشت بود. مجموعه‌ای که در نهایت از این سیر حاصل می‌شود را می‌توان دانش مدیریت اسلامی نامید. از این‌رو مقاله پیش ‌رو در مجموع تبیینی است از طرح کلی دانش مدیریت اسلامی که از منظر دانش، علم و مکتب مورد تدقیق قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Knowledge of Islamic management: a complete plan representation

نویسندگان [English]

  • Sadroddin Hoseini 1
  • MohammadMahdi Hoseinzadeh 2
1 MPA Student
2 MBA Student
چکیده [English]

Islamic management represents different notions, concepts, and definitions; each researcher has approached the issue from his own perspective. What have been neglected in these studies are the issues, aims, and methodology. This article tries to investigate the issue in terms of definition of management, Islam, science and knowledge, the necessity of the relation between Islam and management from the two perspectives of expectations of the religion and management science. Moreover, based on the selected definition of Islamic management the interdisciplinary nature of the issue is elucidated. The findings revealed that this knowledge, on the one hand, is based on rational knowledge, and on the other, is taken from experimental science. The focus of the issue is on the organization and the aim is productivity in the course of creation and the methodology is identified in the dialectics between knowledge and experimental science. Japanese management is a successful model of implementation of the proposition of a cultural and thinking doctrine into experimental and scientific propositions. The results revealed that styles and methods which are based on school can construct theoretical, applied principles of Islamic management and achieving such identity requires reciprocating from the Islamic management school (subjective aspect) to Islamic management science(objective aspect) . The collection acquired in this reciprocity can be called Islamic management science. This paper, therefore, is, generally, an elucidation of the Islamic management science which has been deeply considered from the perspective of science, knowledge, and the school.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Management
  • Islam
  • science of Islamic management
  • comparative
* قرآن کریم
 1. ابراهیمی، محمدحسین (1379)، مدیریت اسلامی، قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
 2. احمدی، مسعود (1384)، مدیریت اسلامی (اصول، مبانی، مفاهیم و الگوها)، ساری: انتشارات پژوهش‌های فرهنگی.
 3. افجه‌ای، سیدعلی‌اکبر (1372)، «کامیابی مدیریت ژاپنی»، مجله دانش مدیریت، ش21، ص32−44.
 4. الوانی، سیدمهدی (1392)، مدیریت عمومی، تهران: نشر نی.
 5. الوانی، سیدمهدی و رضا واعظی (1372)، «مقدمه‌ای بر مطالعات تطبیقی در مدیریت دولتی»، مجله مطالعات مدیریت بهبود و تحول، ش10 و 11، ص37−54.
 6. براتی، عباسعلی (1373)، فقه مدیریت، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
 7. پورعزت، علی‌اصغر (1387)، مختصات حکومت حق‌مدار در پرتو نهج‌البلاغه امام علیg، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
 8. ــــــــــ (1394)، مدیریت ما، مدیریت اسلامی در پرتو نهج‌البلاغه امام علیg،تهران: بنیاد نهج‌البلاغه.
 9. پیروز، علی‌آقا؛ ابوطالب خدمتی؛ عباس شفیعی و سیدمحمود بهشتی‌زاده (1386)، مدیریت در اسلام، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
10. توانایی فرد، حسن (1385)، فرهنگ تشریحی اقتصاد، تهران: نشر الکترونیکی و اطلاع‌رسانی جهان رایانه امین.
11. جوادی آملی، عبدالله (1386)، انتظار بشر از دین، قم: مرکز نشر اسراء.
12. ــــــــــ (1389)، «دین و مدیریت کارآمد»، مجله پاسدار اسلام، ش269.
13. چالمرز، آلن اف (1378)، چیستی علم: درآمدی بر مکاتب علم‌شناسی فلسفه، ترجمه سعید زیباکلام، تهران: سمت.
14. خاک ره آل محمد، سعید (1375)، «مدیریت تطبیقی−مورد ژاپن»، مجله دانش مدیریت، ش33 و 34، ص64−81.
15. خسروپناه، عبدالحسین (1383)، «منطق استقراء از دیدگاه شهید صدر»،مجله ذهن، ش18، ص29−58.
16. دفت، ریچارد ال (1394)، مبانی تئوری و طراحی سازمان، ترجمه علی پارسائیان و محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
17. دهخدا، علی‌اکبر (1377)، لغتنامه دهخدا، تهران: دانشگاه تهران، مؤسسه لغت‌نامه دهخدا.
18. رضائیان، علی (1392)، اصول مدیریت، تهران: انتشارات سمت.
19. روشنی، سکینه (1386)، اصول و مبانی مدیریت اسلامی و الگوهای آن، تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
20. سروش، عبدالکریم (1358)، علم چیست؟ فلسفه چیست؟ تهران: انتشارات پیام آزادی.
21. ــــــــــ (1377)، «دین اقلی و اکثری»، مجله کیان، ش41.
22. شفریتز، جی ام، اوت، استیون (1392)، تئوری سازمان: اسطوره‌ها، ترجمه علی پارسائیان، تهران: انتشارات ترمه.
23. عبداللهی، عبدالله و جعفر جوان (1389)، درآمدی بر فلسفه علم و پژوهش در علوم انسانی (کتاب دوم، روش و روش‌شناسی)، تهران: نشر چاپار.
24. صدر، سیدمحمدباقر (1351)، فلسفۀ ما، ترجمۀ سیدمحمدحسین مرعشی شوشتری، تهران: انتشارات کتابخانۀ صدر.
25. ــــــــــ (1354)، اقتصاد ما یا بررسی‌هایی در مکتب اقتصادی اسلام، ترجمه محمدکاظم موسوی، ج2، تهران: انتشارات اسلامی.
26. طباطبایی، محمدحسین (1374)، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
27. طباطبایی بروجردی، سیدحسین (1383)، جامع‌الاحادیث، ج1، 31 جلد، قم: المطبعة العلمیة.
28. علی احمدی، علیرضا و حسین علی احمدی (1386)، مبانی و اصول مدیریت اسلامی، تهران: انتشارات تولید دانش.
29. قبادی، اسماعیل (1381)، اصول و مبانی مدیریت اسلامی، تهران: انتشارات فقه.
30. محمودی، جعفر (1379)، «چیستی مدیریت اسلامی در بوته نقد»، مجله دانش مدیریت، س13، ش51، ص3−22.
31. مریدی، سیاوش و علیرضا نوروزی (1373)، فرهنگ اقتصادی، تهران: انتشارات پیشبرد−نگاه.
32. مصباح یزدی، محمدتقی (1381)، پیش‌نیازهای مدیریت اسلامی، قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینیe.
33. مکارم شیرازی، ناصر (1371)، «ویژگی‌های مدیریت اسلامی، ریشه‌ها−الگوها−انگیزه‌ها»، مجله مدیریت دولتی، ش18، ص30−37.
34. مکولی، جان؛ ژوانی دبرلی و فیل جانسون (1389)، نظریه سازمان، نگاه‌ها و چالش‌ها، ترجمه حسن دانایی فرد و سیدحسین کاظمی، تهران: دانشگاه امام صادقg.
35. نبوی، محمدحسن (1391)، مدیریت اسلامی، قم: انتشارات بوستان کتاب قم.
36. نجاری، رضا (1386)، مبانی مدیریت اسلامی، تهران: دانشگاه پیام نور.
37. واعظی، امیر (1392)، «جستاری در تعریف‌ها و برداشت‌های صاحب‌نظران از مفهوم مدیریت اسلامی»، دوفصلنامۀ علمی تخصصی اسلام و مدیریت، ش4، ص155−172.