شاخص‌های عدالت در سازمان

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسنده

دانشجوی دکتری پژوهشکده امام و انقلاب اسلامی

چکیده

عدالت، ابعاد گوناگونی همچون عدالت اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اداری دارد. در حوزۀ سازمان که سیطرۀ گسترده‌ای بر زندگی امروز انسان‌ها دارد، عدالت نه یک آرمان، بلکه یک ضرورت است. مسئله اصلی این است که: شاخص‌های عدالت سازمانی کدام‌اند تا با تحقق عدالت در آن شاخص‌ها، بتوان به اجرای عدالت در سازمان رسید؟ مفاهیم عدالت: قرار دادن هر چیزی در جای خود، انصاف و داد، مساوات، رعایت حقوق و رساندن هر ذی‌حقی به حقش و اعتدال و میانه‌روی است و دارای سه نوعِ توزیعی، رویه‌ای و مراوده‌ای است. مهم‌ترین شاخص‌های عدالت سازمانی در نهج‌البلاغه عبارت‌اند از: عدالت در مدیران، عدالت در گزینش، جذب و شایسته‌سالاری، عدالت در سیاستگذاری‌ها، عدالت در نظارت و ارزیابی عملکرد و عدالت در پرداخت حقوق، دستمزد و پاداش. روش تحقیق در این مقاله، توصیفی _ تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Justice Indices in the Organization

نویسنده [English]

  • Aliagha Pirooz
phd student
چکیده [English]

 
Justice has various economic, political, cultural and administrative dimensions. In the sphere of organization, which has had a vast hegemony over human life today, justice is not an ideal but a necessity. The main question of this research was: what were the indices of organizational justice, those which their implementation facilitates the achievement of justice in organization. Notions of justice are listed as follows: putting everything in its own place, fairness, equality, respecting for human rights, bringing everybody who is entitled to all of his deserved rights and being moderate, and is of three types; distributive, procedural, and interactional.The most important indicesof organizational justice mentioned in Nahjolbalagheh are justice among managers, justice in selection and recruitment of employees, establishing a meritocratic system, justice in policy making, justice in monitoring and evaluation of employees performances, justice in paying salaries, wages and bonuses. This research used an analytical-descriptive method.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Justice
  • meritocratic system
  • Moderation
  • equality
  • fairness
آمدى، عبدالواحد (1407ق)، غررالحکم و دررالکلم، بیروت: مؤسسة الاعلمى للمطبوعات.
ابن‌أبى‏الحدید المعتزلى، عزّالدین عبدالحمید بن هبةالله (1378ق)، شرح نهج‏البلاغه، بتحقیق محمد أبوالفضل ابراهیم، الطبعة الاولى، مصر: دار احیاء الکتب العربیه.
ابوعبدالله محمد بن سعد (1405ق)، الطبقات الکبرى، بیروت: دار بیروت للطباعة والنشر.
احمد بن فارس بن زکریا (1389ق)، ترتیب مقاییس اللغه، تحقیق و ضبط عبدالسلام محمد هارون، ترتیب و تنقیح علی العسکری و حیدر المسجدی، قم: مرکز دراسات الحوزة والجامعه.
بغدادى، أبوعبداللّه محمد بن النعمان الملقّب بالمفی (1377ق)، الارشاد فى معرفة حجج الله على العباد، صحّحه و أخرجه السیّد کاظم الموسوى المیاموى، طهران: دارالکتب الاسلامیه.
تمیمى، أبوحنیفة النعمان بن محمد (1389ق)، دعائم الاسلام و ذکر الحلال والحرام والقضایا والأحکام، تحقیق آصف بن على اصغر فیضى، القاهره: دارالمعارف.
خوانسارى، جمال‏الدین محمد (1360ش)، شرح غررالحکم و دررالکلم، با مقدمه و تصحیح و تعلیق میرجلال‏الدین حسینى ارموى، چ3، تهران: دانشگاه تهران.
دلشاد تهرانی، مصطفی، «عدالت‌محوری در حکومت و مدیریت از منظر نهج‌البلاغه»، مجموعه مقالات همایش ملی سیاست‌های کلی نظام اداری (در سوم خرداد 1390 برگزار شد).
ذاکر اصفهانی، ع. ر. (1387)، «عدالت سازمانی نقطۀ آغاز در گفتمان پیشرفت و عدالت، برداشت دوم، س5، ش8، سری جدید.
رضاییان، علی (1384)، انتظار از عدالت و عدالت در سازمان، مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته، چ1، تهران: سمت.
سعادت، اسفندیار (1383)، مدیریت منابع انسانی، چ1، تهران: سمت.
سید رضی (1368)، نهج‌البلاغه، ترجمه سیدجعفر شهیدی، تهران: سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
سیدجوادین، سیدرضا (1383)، مبانی مدیریت منابع انسانی، تهران: دانشکده مدیریت دانشگاه.
شهیدى، سیدجعفر، تاریخ تحلیلى اسلام تا پایان امویان (1362)، [بی‌جا]: مرکز نشر دانشگاهى.
صدوق، أبوجعفر محمد بن على بن الحسین بن بابویه القمى (بی‌تا)، المواعظ، ترجمه عزیزالله العطاردى، [بی‌جا]: مرتضوى.
طبرى، أبوجعفر محمد بن جریر (1979م)، تاریخ الطبرى (تاریخ الرسل والملوک)، تحقیق محمد أبوالفضل ابراهیم، الطبعة الرابعه، القاهره: دارالمعارف.
عزّالدین أبوالحسن على بن محمد المعروف بابن‌الاثیر (1385ق)، الکامل فى التاریخ، بیروت: دارصادر.
قلی‌پور، آرین و علی پیران‌نژاد (1386)، «بررسی اثرهای عدالت در ایجاد و ارتقای خودباوری»، پژوهشنامه علوم انسانی، [بی‌جا]: دانشگاه شهید بهشتی.
مشرف جوادی، م. ح.؛ م. ر. دلوی و ع. م. عبدالباقی (1385)، «عدالت سازمانی در سایۀ عدالت علوی»، مدیریت فردا، ش15 و 16.
مهدوى کنى، محمدرضا، نقطه‏هاى آغاز در اخلاق عملى، چ2، [بی‌جا]: دفتر نشر فرهنگ اسلامى، 1372ش.
 Blakely, Gerald L.; Martha C. Andrews & Robert H. Moorman (2005), "The Moderating Effects of Equity Senility on the Relationship Between Organizational Justice and Organizational Citizenship Behaviors", Journal of Business and Psychology, vol.20, no.2, pp.259-273.
Cohen Charach, Yochi & Paul E. Spector (2001), "The Role of Justice in Organizations: A Meta-Analysis", Organizational Behavior & Human Decision Processes, vol.86, no.2, pp.278-321.
Colquitt, J. A. (2001), "On the Dimensionality of Organizational Justice: A Construct Validation of a Measure", Journal of Applied Psychology, pp.386-400.
Hall, Douglas T. & James G. Goodale (1986), Human Resource Management, pp.212-214.
Ivancevich, J. M. & M. T. Matteson (1996), Organizational Behavior and Management, McGrow-Hill Companies, Inc.
Rego, A & M. Cunha (2006), "A Five-Dimensional Model of Organizational Justice", Documentos de Trabalho em Gestao, Universidade de Aveiro, DEGEI.
Scandura, T. A. (1999), "Rethinking Leader-Member Exchange: an Organizational Justice Perspective", Leadership Quarterly, vol.10, pp.25-40.