بررسی تطبیقی مفهوم کایزن در منابع اسلامی

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی کارشناسی ارشد حسابداری، مؤسسه آموزش عالی غیر‌انتفاعی حافظ، شیراز

چکیده

کایزن یا بهبود مستمر کارها، از الگوهای مدیریتی ایجاد شده از سوی ژاپنی‌هاست که با هدف تلاش بی‌وقفه و مستمر طراحی شده است. مقاله پیش‌رو با بررسی ابعاد اسلامی مستتر در مدیریت کایزن در زمینه پیشرفت مداوم و منع درجا زدن، دستور‌العمل‌های ارائه شده در روایات پیامبرn و امامان معصومb و الگو‌برداری از رفتار ایشان در این زمینه را مورد بررسی قرار می‌دهد. تحقیق حاضر از نظر هدف توسعه‌ای بوده و با روش توصیفی−تحلیلی انجام شده است. به منظور گردآوری اطلاعات از روش مطالعات کتابخانه‌ای از ابزار فیش‌برداری و طبقه‌بندی گزاره‌ها استفاده شده است. در این مقاله تلاش شده است تا حد امکان اصول کایزن در منابع اسلامی بررسی شود و منابع مرتبط با این مفهوم استخراج و تحلیل شود تا بتوان افزون ‌بر فهم دقیق‌تر و کامل‌تر آن، دیدگاه منابع اسلامی در این زمینه را تبیین کرد و به کار بست. با این حال، کایزن نمونه اجرا شده‌ای از یک دستورالعمل اسلامی است. دقت در این موضوع اثبات می‌کند که دانشمندان علوم اسلامی باید توجه ویژه‌ای به دستورالعمل‌های ظریف اسلام برای به‌کارگیری آن در سطوح مختلف مدیریتی بنمایند و با حضور پر‌رنگ‌تر در حوزه‌های مختلف، برای استخراج علوم از مباحث اسلامی، برنامه‌ریزی و تلاش نمایند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Comparative Study of Kaizen in Islamic sources

نویسندگان [English]

  • Rohollah Tavallaee 1
  • Hossein Rajabdoory 2
1 Ph.D. Assistant professor of Shahid Beheshti University
2 M.A. student of accounting, Hafiz Non-Profit Higher Education Institute of Shiraz (corresponding author)
چکیده [English]

Kaizen is the practice of continuous improvement. Kaizen was originally introduced to the West by Japan. Today Kaizen is recognized worldwide as an important pillar of an organization’s long-term competitive strategy. Kaizen is continuous improvement that is based on certain guiding principles. Kaizen or continuous improvement of tasks is a model of management aims at encouraging persistent endless perseverance and diligence. This paper, by reviewing the Islamic aspects and implications implicit in Kaizen model of management concerning incessant improvement and prohibition of laziness, investigates the instructions provided in the narratives of the infallible Shia Imams and scrutinizes the possibility of modeling their conducts in this field. The present study is developmental in terms of purpose and is conducted by analytical descriptive method. To collect the required data, library method of study, note taking and classification of statements have been used. In this paper, firstly, as much as possible it has been tried to derive Kaizen principles implied in Islamic sources and then related sources associated with this concept have been identified and analyzed. In addition to finding more exact understanding of this concept, Islamic view relating Kaizen implied in these sources can be explained and applied in this field. However, Kaizen is the implementation of a certain Islamic instruction. Scrutinizing this issue proves that Islamic scholars should pay special attention to the sophisticated instructions of Islam for using Kaizen at different levels of management. And they are recommended to carry on for a striking noteworthy presence in different areas of science and persist to extract scientific discussions of Islamic sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Kaizen
  • Continuous Improvement
  • Islamic sources
  • Islamic Management

مراجع

* قرآن کریم.
* نهج‌البلاغه.
1. آینه‌بند، بهرام (1386)، «کایزن: رمز موفقیت در رقابت ژاپنی»، نشریه توسعه مدیریت، شماره ۵6.
2. ابراهیمی، محمد‌حسین (137۵)، مدیریت اسلامی، چاپ دوم، تهران: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
3. ابن ابی‌الحدید (1387ق)، شرح نهج‌البلاغه، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، ج5، چاپ دوم، بیروت: دار إحیاء التراث.
4. ابن‌بابویه، محمد بن علی (1376)، أمالی شیخ صدوق، ج1، تهران: انتشارات کتابچی.
5. ــــــــ (1398ق)، التوحید، چاپ دوم، قم: جامعه مدرسین.
6. ابن‌شعبه حرانى، حسن بن على (1363ش/1404ق)، ‏تحف العقول، محقق، مصحح، علی‌اکبر غفارى، چاپ دوم، النص، جامعه مدرسین.
7. اجلال، زهرا (1390)، «تغییر کنید تا بهترین باشید»، منتشر شده در سایت تبیان در دوشنبه 28/9/1390. قابل مشاهده در
http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=191286
8. افجه‌ای، سید علی‌اکبر (1377)، مدیریت اسلامی، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
9. انصاری، مهدی (1387)، سخن مولای متقیان (کلمات قصار، ترجمه غرر‌الحکم)، ج1، تهران: انتشارات لوح محفوظ.
10. بمانی، مهران (1386)، مدیریت کایزن: مفاهیم و کاربردها، چاپ اول، تهران: نشر سارگل.
11. پاینده، ابوالقاسم‏ (1382)، نهج‌الفصاحه (مجموعه کلمات قصار حضرت رسولn)، چاپ چهارم، تهران: دنیاى دانش.
12. تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410ق)، غرر‌الحکم و درر‌الکلم، چاپ دوم، قم: دارالکتاب الإسلامی.
13. تولایی، روح‌اﷲ (1386)، «الگویی برای شناخت مدیریت اسلامی»، دو ماهنامه توسعه انسانی پلیس، سال چهارم، شماره 11، خرداد و تیر.
14. حسینیان، کاظم (1388)، «روش هزینه‌یابی کایزن در حسابداری و نقش آن در کاهش بهای تمام شده»، ماهنامه صنعت سیمان، شماره 102.
15. حمیدی‌زاده، محمدرضا (1387)، «تبیین نقش پیش‌بینی و آینده‌نگری در نظام مدیریت اسلامی»، فصلنامه مطالعات مدیریت، شماره 20.
16. شریعتمداری، علی (1369)، مقدمه روان‌شناسی، اصفهان: نشر جنگل.
17. شمس‌الدین، محمد‌مهدی (1990)، نظام الحکم والادارة فی الاسلام، چاپ دوم، بیروت: دارالثقافه.
18. شوشتری، نور‌اﷲ بن شریف‌‌الدین (۱۴۰۹ق)، إحقاق الحق و إزهاق الباطل، ج20، قم: انتشارات کتابخانه عمومی حضرت آیت‌اﷲ العظمی مرعشی نجفیe.
19. شهید اول، محمد بن مکی (1367)، الأربعون حدیثا، ج1، قم: انتشارات مدرسه‌ امام مهدیf.
20. صدوق، محمد بن محمد بن نعمان (1362ق)، امالی، [بی‌جا]: انتشارات کتابخانه اسلامیه.
21. طباطبایی، سید محمد‌حسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏18، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
22. عسکریان، مصطفی (1370)، مدیریت در اسلام، چاپ اول، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه تربیت معلم.
23. عطاردی قوچانی، عزیزاﷲ (1368)، مسند الامام الهادی ابی الحسنعلی بن محمدc، مشهد: المؤتمر العالمی للامام الرضاj.
24. ــــــــ (1388)، ‫اخبار و آثار حضرت امام رضاj، تهران: انتشارات عطارد.
25. قمی، عباس (1377)، منتهی الامال، جلد دوم، قم: مؤسسه انتشارات هجرت.
26. ــــــــ (1380)، مفاتیح الجنان، تهران: انتشارات طه.
27. کزازی، ابوالفضل (1380)، «نگرشی کاربردی برای اجرای مؤثر کایزن»، فصلنامه مطالعات مدیریت، شماره 29 و 30.
28. کارگرشورکی، هدایت؛ زارعی، محمود (1387)، «آسیب‌شناسی مدیریت قیمت تمام شده در نظام بودجه‌ریزی استانی»، مجموعه مقالات دومین کنفرانس بین‌المللی بودجه‌ریزی عملیاتی، [بی‌جا]: [بی‌نا].
29. مالی، مجتبی؛ حسین ترابی و منصور گرکز (1378)، «بهبود مستمر با نوآوری تأثیر، روش ترکیبی بهبود مستمر و نوآوری در توسعه سازمان‌های ایرانی»، فصلنامه فرایند مدیریت و توسعه، دوره 21، شماره 4.
30. مجلسی، محمد‌باقر (بی‌تا)، بحار‌الأنوار الجامعة لدُرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، 1403ق.
31. مجلسی، محمدتقی بن مقصود (1406ق)، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (طبع قدیم)، ج13، قم: نشر بنیاد فرهنگ اسلامی حاج محمدحسین کوشان‌پور.
32. محمد بن محمد بن حسن طوسی، ملقب به خواجه نصیرالدین طوسی (1377)، اخلاق محتشمی، ج1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
33. محمدی ری‌شهری، محمد (1389)، میزان الحکمة (با ترجمه فارسی)، مترجم: حمیدرضا شیخی، جلد چهارم، قم: انتشارات مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث.
34. مشرف جوادی، محمدحسین (1378)، اصول و متون مدیریت در اسلام، همدان: انتشارات نور علم.
35. مصطفوی، حسن (1360)، مصباح الشریعة و مفتاح الحقیقة در تزکیه نفس و حقایق و معارف الهى، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
36. معین، محمّد (1360)، فرهنگ فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
37. نمازی، محمد و گروه علمی (1392)، حسابداری مدیریت استراتژیک از تئوری تا عمل، ج1، تهران: انتشارات سمت.
38. یعقوبى، احمد بن ابى‌یعقوب (بی‌تا)، تاریخ یعقوبى، ج2، بیروت: دار صادر.
39. Colenso ,Michael (2000), Europe Japan Centre, Kaizen Strategies for Improving Team Performance, Ed., London: Pearson Education Limited.
40. Engardo, P., Roberto, H., Malkin, E., Gross, N and Lowry, K. (1994), “High-Tech jobs all over the map”, Business week18, pp. 112-117.
41. Hajime ,Suzuki (1993), Introduction to IPI practical Kaizen, p. 60.
42. Hilton, R . (2005), Managerial Accounting, 6th Ed., McGraw-Hill.
43. Imai, Masaaki, (1986), Kaizen: The Key to Japan's Competitive Success, New York: Random House.
44. Imai, M. (1997), Gembe Kaizen: A Commonsenne Low-Cost Approach to Management, New York: McGraw-Hill Professional.
45. Japan Human Relations Association, (1992), Kaizen Teian 1: Developing systems for continuous Improvement through Employee suggestions, Portland, OR: Productivity Press.
46. Liker, J. (2006), The Toyota Way Fieldbook, NewYork: McGraw-Hill.
47. Randt .D. (2007), “A healthy dose of kaizen”, Industrial Engineer, 39(11), 52.
48. Weed, Julie (July 10, 2010), “Factory Efficiency Comes to the Hospital”, The New York Times.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار