پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت
2981-1171
1
2
2013
02
19
بررسی مقایسهای رویکردهای غربی و اسلامی به انگیزش: به سوی توسعه دانش بومی
7
30
FA
جعفر
ترک زاده
دانشیار دانشگاه شیراز
djt2891@gmail.com
فاطمه
زینلی
کارشناس ارشد مدیریت آموزشی، دانشگاه شیراز
zeynali89@gmail.com
انسان موجودی اجتماعی است که تحت تأثیر فلسفۀ حاکم بر جامعه خویش برانگیخته میشود و اقدام به ارضای نیازهای خویش و تحقق باورها و اهداف خود مینماید. بنابراین میتوان گفت، انسان محصور در اندیشه غربی، عمدتاً انگیزۀ خود را در مسیرهای مادی میبیند و میجوید. حال آنکه بر اساس آموزههای اسلامی، انسان تنها پدیدهای مادی نیست بلکه دارای یک جنبه روحانی است که باید نیازها و اهداف معنویش نیز تأمین شود. نظر به این مهم، در این مقاله تلاش گردیده است ضمن تبیین موجز جایگاه انگیزش در رفتار فردی و اجتماعی انسان، به بررسی آن از دیدگاه تئوریهای غربی و دیدگاههای اسلامی پرداخته شود. در این راستا پس از بیان مبانی انگیزش بر اساس تئوریهای رایج غربی، اهم مترادفهای انگیزش در قرآن کریم همراه با آیات مربوطه مرور و جمعبندی شده است. به علاوه، نظر علمای متقدم و معاصر مسلمان نیز درباره موضوع بیان شده است و بدینسان چارچوبی نظری از دیدگاه اسلامی به انگیزش نیز شکل گرفته است. این چارچوب ضمن آنکه میتواند مبنایی برای درک بهتر نظر دین مبین اسلام و علمای مسلمان پیرامون انگیزش واقع شود، ما را به این نتیجه میرساند که هرچند متأسفانه به دلیل انقطاع روند علمی پیشآمده در برخی حوزههای علوم اسلامی همچون بحث پیش رو، نظریههای مشخصی در آن زمینه پرورده و ارائه نشده است، اما قابلیت لازم برای توسعه نظریههای انگیزشی اسلامی وجود دارد.
انگیزش,نظریههای انگیزش,مبانی اسلامی انگیزش,مدیریت اسلامی,مدیریت منابع انسانی
https://rsm.rihu.ac.ir/article_338.html
https://rsm.rihu.ac.ir/article_338_c8fac76bad44a570e063fe59d6019d62.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت
2981-1171
1
2
2013
02
19
مدیریت اسلامی در ایران: بسترها و پیدایش
31
47
FA
حسن
عابدی جعفری
استادیار دانشگاه تهران
h-abedijafari@yahoo.com
علیرضا
سبزیکار
کرشناسی مدیریت بازرگانی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران
alirezasabzikar@yahoo.com
شمار منابعی که تاکنون به بحث درباره مطالعات اسلامی مدیریت پرداخته و در این میان به مطالب مختلف و رویکردهای گوناگون اشاره داشتهاند، از هزار میگذرد، ولی به نظر میرسد سیر تکوین این رویکرد هنوز ناگفته باقی مانده است. هدف این مقاله تبیین چگونگی این سیر در جمهوری اسلامی ایران است. بدین منظور، این تطور به چهار دوره یا دهۀ مشخص تقسیم شده و تحولات هر یک از این ادوار در قالب یک مقاله عرضه شده است.<br /> در نخستین قسمت از این مقالات، بسترها و چگونگی پیدایش این پدیده بررسی شده است. هدف این مقاله ترسیم فرایند پدیدایی و زمینههای ظهور آن است. روش مورد استفاده نوعی فراتحلیل و قلمرو تحقیق دهه اول انقلاب است. جامعه آماری مورد مطالعه نیز همه منابع موجود مدیریت اسلامی در این دوره است. یافتههای تحقیق نشان میدهند که در این دهه، نطفه مدیریت اسلامی در ایران بسته شده، متولد شده و مرحله نوزادی خود را پشت سر گذاشته است. همچنین، پژوهشها نشان میدهند که بهرغم دستاوردهای آغازینی که در این سیر به دست آمدهاند، هنوز چالشهای چندی در پیش روی است؛ بهویژه، دستاوردهای آن در حوزه عمل، و بهخصوص در حیطه نظامی چشمگیر بوده؛ ولی در قلمرو نظر، راه طولانیتری برای پیمودن در پیش دارد.
مدیریت اسلامی,ایران,سیر تکوین,چالشها,دستاوردها
https://rsm.rihu.ac.ir/article_339.html
https://rsm.rihu.ac.ir/article_339_bad92ae0615adaa3f2c8bb368a03e452.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت
2981-1171
1
2
2013
02
19
بررسی مؤلفهها و شاخصهای پاداشهای معنوی در سازمان از دیدگاه اسلام
49
69
FA
نگین
سنگری
هیئت علمی دانشگاه الزهراء(س)
n.sangari@alzahra.ac.ir
محمدمهدی
تنعمی
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
mtanaomi@ut.ac.ir
مجتبی
امیری
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
mamiry@ut.ac.ir
در بازار بسیار رقابتی امروز، نیاز سازمانها به حفظ نیروی انسانی متخصص بیش از پیش آشکار شده و ارائه پاداش، راهبردی در جهت رسیدن به این مهم است؛ چرا که کارکنان با توجه به تغییر و تحولات سریع دنیای امروزی به عنوان منابع دانشی و سرمایههای ارزشمند، مهمترین مزیت رقابتی برای سازمانها محسوب میشوند. بنابراین، نهتنها باید نیازهای مادی، بلکه نیازهای غیر مادی آنها را نیز درک نمود و برآورده ساخت. قرآن کریم با ترسیم حیات طیب و نشان دادن راه رسیدن به آن، از روشهای گوناگونی به منظور ایجاد انگیزه در انسان برای وصول به هدف بهره برده است. یکی از روشهای مهم برای ایجاد انگیزه در انسان، برای دستیابی به حیات طیب و هدف مطلوب، تشویق از طریق ارائه پاداش است.<br /> در این پژوهش با بررسی پیشینه موضوع تعریفهایی از پاداشهای معنوی و نامحسوس ارائه شدهاند و از آنجا که مطالعات صورتگرفته در این زمینه براساس شاخصهای ادبیات غرب هستند، به بررسی مؤلفهها و شاخصهای پاداشهای معنوی از دیدگاه اسلام پرداخته شده است. بدین منظور تحلیل محتوای کیفی همه آیات قرآن کریم بر مبنای تفسیر نمونه، از آیتالله مکارم شیرازی و همکاران و نامهها، خطبهها و حکمتهای مندرج در کتاب شریف نهجالبلاغه، براساس ترجمه فیضالاسلام صورت گرفتهاند. درنتیجه دو مؤلفه اصلی پاداشهای معنوی دنیوی و پاداشهای معنوی اخروی شناسایی و شاخصها و سنجهها برای ارزیابی سازمانها ارائه شدهاند.<br /> در پایان نیز راهکارهایی برای پیادهسازی نمودن پاداشهای معنوی در سازمان مانند آموزش و پرورش، هدایت و قدردانی به منظور بهرهگیری از نقش انگیزشی اثربخشی که با توجه به آموزههای دین مبین اسلام بر رشد و تعالی کارکنان دارند، ارائه شدهاند.
پاداشهای معنوی دنیوی,پاداشهای معنوی اخروی
https://rsm.rihu.ac.ir/article_340.html
https://rsm.rihu.ac.ir/article_340_b2c180899863c069962b76e1366e9083.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت
2981-1171
1
2
2013
02
19
بازنمایی شاخصهای توکل: مدخلی بر تصمیمگیری حکیمانه
71
92
FA
الهه
شیعه زاده
دانشگاه فردوسی مشهد
elahe.shiezade@yahoo.com
سعید
مرتضوی
استاد گروه مدیریت دانشگاه فردوسی مشهد
mortazavi@um.ac.ir
محمدعلی
انصاری
عضو پژوهشکده مطالعات اسلامی در علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد
hedayatnoor@live.com
نقش باورها و ارزشهای دینی بر رفتار افراد بر کسی پوشیده نیست، مدیران سازمانها نیز از این قاعده مستثنا نیستند. در این میان توکل به خداوند در زمره ارزشها و اعتقاداتی قرار میگیرد که بهرغم اهمیت بسیار و نقش کارکردی این مفهوم در رفتار مدیران و فرایندهای مدیریت، بهویژه در فرایند تصمیمگیری، پژوهشگران مدیریت کمتر بدان پرداختهاند. در این راستا، هدف پژوهش حاضر، احصاء شاخصهای رفتاری و نگرشی توکل است. بدین منظور، این شاخصها از طریق مصاحبه با ده تن از صاحبنظران مدیریت اسلامی، به روش گلوله برفی استخراج گردید. به منظور کسب اطمینان از یافتههای حاصل از مصاحبه و ماهیت نگرشی _ رفتاری شاخصها، روش دلفی نیز به کار گرفته شد، و سیزده شاخص رفتاری و نوزده شاخص نگرشی توکل شناسایی شدند.
توکل,تصمیمگیری,شاخصهای توکل
https://rsm.rihu.ac.ir/article_341.html
https://rsm.rihu.ac.ir/article_341_c709ccac2dbba024a4b9cb19a4d03a3c.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت
2981-1171
1
2
2013
02
19
تأثیر رویکرد منفعتگرایی اخلاقی بر دانش مدیریت و سازمان
93
112
FA
امیر
حسین زاده
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
hoseinzadeh.amir@gmail.com
فلسفه اخلاق شامل دو بخش اخلاق هنجاری و فرااخلاق است. نظریات اخلاق هنجاری نیز به دو دسته غایتگرا و وظیفهگرا تقسیم میشوند. منفعتگرایی یکی از ریشهدارترین نظریات غایتگرایانه است که از سوی بنتام و میل در قرن نوزدهم توسعه یافت. مطابق این رویکرد، فعل اخلاقی، فعلی است که حداکثر خیر را برای اکثریت افراد مرتبط با آن فعل، ایجاد کند. در این مقاله پس از تقریر دیدگاههای بنتام و میل، معیار منفعت و چگونگی محاسبه آن مطرح شده و عمده نقدهای مطرحشده بر این رویکرد، عنوان میشوند. این رویکرد در دو بخش فلسفه مدیریت و تئوریهای مدیریت، بر دانش سازمان و مدیریت تأثیر داشته است. از دیدگاه فلسفی، سازمانهایی که با هدف حداکثر نمودن ارزش سهامداران خود در فضای رقابتی به کسب و کار مشغول هستند __ برخلاف سازمانهای دولتی __ نمیتوانند منفعتگرا باشند. در بخش تئوریهای مدیریت نیز تصمیمگیری، به عنوان جزء اصلی مدیریت، میتواند با ویژگیهای منفعتگرایی خود را تطبیق دهد و رهبری، به عنوان فرایند اثرگذاری غیر رسمی بر افراد، با اتخاذ رویکرد مشارکتی میتواند از نظر اخلاقی، منفعتگرا محسوب شود.
فلسفه اخلاق,منفعتگرایی,مدیریت
https://rsm.rihu.ac.ir/article_342.html
https://rsm.rihu.ac.ir/article_342_c5b869963398fea0095103e3e6228446.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت
2981-1171
1
2
2013
02
19
نقش مدیریت منابع انسانی در تعالی اخلاق حرفهای مراکز پژوهشی دینی استان قم
113
131
FA
مجید
سلیمانی
مدرس دانشگاه و دانشجوی دکتری جامعه شناس
sociosol@yahoo.com
علی
باقی نصرآبادی
استادیار و عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم اسلامی امام صادق(ع)
baqi1341@ymail.com
هدف این پژوهش، دستیابی به تأثیر مدیریت منابع انسانی در تعالی اخلاق حرفهای مراکز پژوهشی دینی استان قم بوده است. سؤال اصلی این است که: مدیریت منابع انسانی تا چه حد در تعالی اخلاق حرفهای در مراکز پژوهشیْ دینی استان قم مؤثر است؟ پژوهش حاضر از نظر روش، توصیفیْ پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شامل 420 نفر از پژوهشگران و اعضای هیئت علمی هشت مرکز پژوهشی دینی استان قم بوده است. حجم نمونه آماری دویست نفر محاسبه شده و ابزار گردآوری، پرسشنامه و پایایی آن 90 درصد محاسبه گردیده است. <br />طبق آزمون بهکاررفته (همبستگی پیرسون)، رابطه بین متغیرهای مستقل مدیریت منابع انسانی و کیفیت اخلاق حرفهای معنادار و متغیر پایگاه اجتماعی و کیفیت اخلاق حرفهای، رابطه معناداری مشاهده نشد. طبق نتایج رگرسیون، متغیر مدیریت منابع انسانی با ضریب 18%، بهطور مستقیم بر کیفیت اخلاق حرفهای مؤثر بوده است. <br />در این تحقیق، یک مدل کلی برای ارزیابی الگوی اخلاق حرفهای در مراکز پژوهشی دینی استان قم به دست آمد. برخی پیشنهادها در تحقیق حاضر بدین قرارند: <br />نخبهگزینی، تأکید بر صلاحیت شغلی، تخصصی و شایستگیهای اخلاقی و اعتقادی توأمان در جذب و گزینش، استفاده از آزمونهای سنجش شایستگی، سنجش معنویت و هوشبهر هنگام گزینش، لحاظ نمودن شاخصهای خودبسندگی، شایستگی و خودشکوفایی در ارزیابیها و ارتقای کارکنان، تدوین آییننامه اخلاق حرفهای، رتبهبندی مراکز پژوهشی براساس اخلاق حرفهای، بازنگری در قوانین موضوعه مرتبط با پژوهش با رویکرد اخلاق حرفهای و حقوق معنوی پژوهشگران.
اخلاق,اخلاق حرفهای,مدیریت منابع انسانی,پایگاه اجتماعی,مراکز پژوهشی
https://rsm.rihu.ac.ir/article_343.html
https://rsm.rihu.ac.ir/article_343_8799ffd24e5db797da7b731f73ce08c3.pdf
پژوهشگاه حوزه و دانشگاه
دوفصلنامه مطالعات دین، معنویت و مدیریت
2981-1171
1
2
2013
02
19
نقش اخلاق کاری اسلامی در فرهنگ و تعهد سازمانی
133
150
FA
محسن
اسدی
کارشناسی ارشد مدیریت منابع انسانی دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد اراک
asadi@ut.ac.ir
مهران
شیرزاد
کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت
hrs1400@yahoo.com
دانشمندان مسلمان، اخلاق را به عنوان صفات و ویژگىهاى پایدار در نفس که موجب مىشوند کارهایى متناسب با آن صفات، بهطور خودجوش و بدون نیاز به تفکر و تأمل از انسان صادر شوند، تعریف کردهاند. اخلاق اسلامی، درست یا نادرست بودن این صفات را در چارچوب مفاهیم اسلامی بیان میدارد. حال آنکه مفاهیم اخلاق کاری اسلامی به کارکرد چارچوب مفاهیم اسلامی در قالب فعالیتهای کاری انسان در سازمانهای مختلف میپردازد. تحقیقات نشان میدهند که اخلاق کاری اسلامی رابطه معناداری با عوامل مختلف، فردی، شغلی و سازمانی دارد. هدف این تحقیق، بررسی رابطه اخلاق کاری اسلامی با تعهد سازمانی و ابعاد آن است که شامل تعهد مستمر، تعهد عاطفی، تعهد هنجاری و فرهنگ سازمانی به همراه ابعاد آن، شامل: انسجام، رهبری سازمان، ویژگیهای غالب، مدیریت کارکنان، تأکیدهای استراتژیک، معیار موفقیت میباشد. جامعه آماری این تحقیق را ششصد نفر از کارکنان مراکز عالی آموزشی، پژوهشی قم تشکیل میدهند که از این تعداد با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه جرسی و مورگان، تعداد 234 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین شدهاند. ابزار اندازهگیری متغیرهای تحقیق پرسشنامه تعهد سازمانی لاتمدین و همکاران، فرهنگ سازمانی کامرون و کوئین و اخلاق کاری اسلامی درویش است. نتایج تحقیق در بررسی روابط بین متغیرهای تحقیق با استفاده از آزمون همبستگی و رگرسیون نشان دادند که رابطه مثبت و معناداری میان اخلاق کاری اسلامی با تعهد و ابعاد آن و همچنین اخلاق کاری اسلامی با فرهنگ سازمانی و ابعاد آن وجود دارد.
اخلاق کاری اسلامی,فرهنگ سازمانی,تعهد سازمانی
https://rsm.rihu.ac.ir/article_344.html
https://rsm.rihu.ac.ir/article_344_4ea4cb3f73761888eaea98a465c248b0.pdf